Para, 5000 yılda çok uzun bir yol kat etti. İnsanlar bir zamanlar istedikleri eşyalar için takas yaparken, günümüzde “bitcoin” gibi hayali kripto para birimleri ile bir şeyler alıp satıyorlar.
Belgin Avşar’ın çevirdiği Nereye’deki haberine göre antik zamanlarda insanlar para ile alım satım yapmıyorlardı. Bunun yerine istedikleri ve ihtiyaçları olan şeyi almak için takas yaptılar. Ürünlerin ve hizmetlerin bu değişimi takas olarak adlandırılır. İlk başlarda bu yeterliydi fakat toplumların değişimi ile birlikte, belirli ihtiyaçlar ticaret için daha etkili ve sabit bir yol gerektirdi. Zamanla dünya üzerindeki birçok kültür değeri yapıldığı maddenin değerine dayanan parayı kullanmaya başladı. Bu tür paralar “sikke para” olarak bilinir ve değeri içerdiği değerli madde ile temin edilir.
İlk sikkeler önceleri bakır ve demirden üretiliyordu çünkü bakır ve demir silah yapımında kullanılan güçlü metallerdi. Para birimlerinin mali değeri yapıldıkları metalin değerine dayanıyordu. Sikkeler tartmak yerine sayılabilmeleri nedeniyle bu amaca daha uygundu. Aynı zamanda etkili ve güvenli bir takas aracıydı çünkü antik dünyada ticaretin gelişmesine kayda değer bir şekilde katkı sağladılar.
İlk sikke türü Mezopotamya’da M.Ö 3000 yılı civarında kullanıldı ve “siglos” ve “shekel” olarak adlandırıldı. Shekel (Şekel) antik bir para birimiydi ve aynı zamanda bakır, tunç gibi maddelerin eşdeğer miktarlarını ve belli arpa ağırlıklarını tanımlamak için kullanılan bir ağırlık birimiydi de. Sivil toplumda paranın işlevinin dönüşümünün öneminden, yaklaşık M.Ö 1760 yılında oluşturulan Hamurabi Kanunlarında bile bahsediliyordu. Mezopotamya uygarlığı mal paraya dayanan büyük ölçekli bir ekonomi geliştirdi. Daha sonra Babilliler ve komşu site devletleri işletme uygulamaları ve özel mülke dair borç kuralları, yasal sözleşmeler, hukuk kuralları açısından bugün bildiğimiz en eski ekonomi sistemini geliştirdi.
M.Ö 700 yılında Argos’un Yunan Kralı Pheidon resmi olarak ağırlık ve para standartlarını koyan ve demir yerine gümüş gibi oldukça kullanışsız ve dekoratif bir metalden paralar yaptıran ilk yöneticiydi. Kral Pheidon Savaş tanrısı Athena ve Bilgelik tanrıçasının tapınağında Aegina’da gümüş sikkeler bastırdı ve üstünde kaplumbağalar olan paralar geliştirdi. (Kaplumbağalar günümüzde kapitalizmin sembolüdür.) Kaplumbağa paralar benimsendi ve Peloponnesos Savaşı’na dek uluslararası bir takas aracı olarak kullanıldı ve bu sırada Atina dirhemi bu paraların yerini aldı.
Heredot’a göre Yunan çağının ilk altın sikkeleri Kral Croesus tarafından M.Ö 700 yılı civarında Ön Asya’daki Lidya’da basıldı ancak M.Ö 390 yılında Makedonya Kralı II. Philip ilk altın sikkeleri bastırdı. Lidyalı sikkeler ağır değerli metallerden yapılmıştı ve üstlerinde aslan damgası vardı.
İnşa edilen ve Hera Monitas’a adanan bir tapınaktan bahseden Livy tarafından antik çağlarda bile paraya ne kadar çok önem verildiği kaydedilmiştir. Tapınak dört yüzyıl boyunca Roma darphanesini ( para basma yeri) bünyesinde barındırdı.
İlk kağıt para ve banknotlar Çin’de Song Hanedanlığı zamanında 600-1455 yılları arasında kullanıldı. Jiaozi olarak bilinen bu banknotlar M.S yedinci yüzyıldan beri kullanılıyordu. Avrupa’da ise ilk banknotlar 1661 yılında Stockholms Banco tarafından bastırıldı ve sikkeler ile kullanıldılar. Fakat bu çok da işe yaramadı, bankaların elindeki sikkeler bittiği için durdurulmak zorundaydı. 1690larda Massachusetts Bay Colony kağıt para bastı ve kağıt paralar burada daha yaygın hale geldi.
Azınlıkça'yı Google Haberlerde takip et
Azınlıkça'yı Facebook'ta takip et
Azınlıkça'yı Twitter'da takip et
