Pahalılık hız kesmiyor

Yunanistan’da pahalılık hız kesmeden devam ediyor, hem ‘raf’ta hem de işlenmemiş gıda gibi sektörlerdeki istatistiklerde görüldüğü gibi binlerce hane üzerindeki baskılar yoğunlaşıyor.

Dolayısıyla, genel endeks düzeyindeki enflasyon, temel olarak enerji kaynaklı olarak ‘yavaşlayabilir’ (Haziran’daki yüzde 1,8’den yüzde 2,5’e yükseldi), Nisan ayından sonraki fiyatlar geçen yıla kıyasla negatif (Temmuz ayında yüzde -6,1), ancak temel kalemlerdeki azalmanın ‘görünürlüğü’ sıfır.

Sonuçta gıda enflasyonu, geçen yıldan bu yana ‘çılgınca’ bir seyir izleyerek yüzde 12,4 ile çift haneli rakamlarda kalarak yükselişine devam ediyor.

Ayrıca çoğunluğu Yunanistan’da üretilen işlenmemiş gıdalarda da, yaşanan hava koşulları nedeniyle yüzde 9,2 oranında ‘yokuş yukarı çekilme’ görülmesi, ancak tezgah ve raflara bakıldığında bir gerçeği teyit ediyor.

İki büyük merkez pazar olan Atina ve Selanik’ten alınan verilere dayanarak fiyatların neredeyse iki katının bile kaydedilmesi karakteristiktir. Örneğin kuru soğan geçen yıla göre daha yüksek seyrediyor.

ELSTAT’ın son verilerine göre Temmuz ayında gıda ve alkolsüz içeceklerde enflasyon yüzde 12,3’e, meyvede yüzde 19,4’e, sebzede yüzde 15,5’e ve süt ürünlerinde yüzde 14,4’e yükseldi. Etlerde yüzde 10,9, sıvı ve katı yağlarda yüzde 10,4 artış kaydedilirken, şeker, çikolata ve tatlılarda ise yüzde 11 oranında artış kaydedildi.

Özellikle şeker son iki yılda kümülatif olarak yüzde 60’ın üzerinde artarken, aynı dönemde yağlar ve diğer temel mallardaki fiyat artışları yüzde 50’ler civarında değişiyor. Yunanistan’ın, Genel Endeks açısından Avrupa Birliği ortalamasının altında kalsa da Temmuz ayında Haziran ayına göre ciddi bir ivmelenme kaydettiğini ve bunun aslında gıda enflasyonundan kaynaklandığını belirtmekte fayda var.

Bu arada enerji ürünleri ve yakıtlarda artışlar gözlenirken, kurşunsuz benzinin fiyatı 2 evroya ulaşmak üzere. Kurşunsuz 95 oktan için ülke çapında ortalama fiyat (Kalkınma Bakanlığı Akaryakıtlar Gözlemevi) 1.991 eVro/litre iken, 27 ise ilde 2 evroyu aştı. Aynı zamanda dizel fiyatı yaz başından bu yana yaklaşık 20 cent artarak tüm tedarik zincirini zorladı.

Üretimlerinin temelini oluşturan hammaddelerin ‘rallisi’ nedeniyle artması beklenen okul malzemeleri de hemen adından geliyor. Ancak önümüzdeki Çarşamba gününden 3 Ekim 2023’e kadar, haneleri desteklemek amacıyla ‘okul malzemeleri sepeti’ yürürlüğe girecek.

Yine aynı şekilde ‘aile sepeti’ ile ilgili bazı değişiklikler de başlatılacak. ‘Ev sepeti’ni daha işlevsel hale getirme çabasına dayanarak, beklenen talebi karşılamayan öğeler kaldırılarak değişiklikler teşvik edilecek; kakao, çikolata ve antiseptikler.

Ayrıca belirli temel gıda kategorilerine (örneğin süt ürünleri, bakliyat, pirinç, makarna) en az bir markalı ürünün (markalı ürünler satan süpermarketler için) eklenmesi zorunlu hale geliyor.

Ayrıca yazar kasaların yakınında bir alanda ‘ev sepeti’ (buzdolabına ihtiyaç duymayanlar için) ve ‘okul malzeme sepeti’ ürünlerinin satışı için ikinci bir özel teşhir noktası kurulması da öngörülüyor. Bu, sepete dahil olan ürünlerin çoğu için, mekansal olarak mümkün olduğunda, özel bir vitrinin bulunacağı anlamına geliyor.