Yunanistan’da enflasyon ‘düşerken’ pahalılık niye kalıyor?

‘Fiyatlarda bir düşüş ya da bir istikrar görmeyeceğiz, göreceğimiz şey fiyatların daha düşük bir oranda artması.’

Yunanistan Maliye Bakanı Hristos Staykuras bu basit ve net açıklama ile piyasada enflasyonun gittiğini ancak pahalılığın kaldığını özetledi.

Bakan tarafından açıklandığı gibi, pahalılık enerjiden uzaklaşıyor ve gıdaya odaklanıyor.

Rakamlar da bu değerlendirmeyi destekliyor: Ocak ayındaki yüzde 7’den Şubat’ta yüzde 6,1’e gerileyen enflasyona rağmen, gıda ve alkolsüz içecekler grubundaki ortalama fiyat artışı, 2022’deki yüzde 7,1’e kıyasla yüzde 14,8 olarak iki katından fazla arttı.

Piyasa uzmanlarına göre, gıdadaki enflasyonist dalga, perakende zincirlerine ulaşan tedarikçilerin ve sektörlerin fiyat listeleri, fiyat artışının bir sonucu olarak çok çeşitli temel ihtiyaç maddelerinde yüzde 10’a varan yeni marjlar içerdiğinden, azalmayacak.

Hububat, süt ürünleri ve özellikle işlenmiş gıda fiyatları, üretim maliyetlerindeki artışı aylarca gecikmeyle içeriyor.

Özellikle uzun raf ömrüne sahip işlenmiş gıdalar, üretim sürecinde enerji kriziyle ‘bombalanan’ ve her partinin stoklarının sona ermesiyle artık perakende pazarına doğru ilerliyor. Olumlu ya da olumsuz her türlü değişikliğin anında yansıtıldığı enerji ürünleri enflasyonundaki gecikme süresi buradan kaynaklanmakta.

Ancak enerji fiyatlarının mevcut seviyelerde devam etmesi durumunda gıda direncine rağmen enflasyonun düşmeye devam edeceği tahmin ediliyor. Ulusal Fiyat Endeksinin bu yıl ortalama seviyelerde yüzde 4,5 civarında olacağı tahmin edilmektedir.

ELSTAT’ın verilerinden, elektrik ve haberleşme fiyatlarındaki düşüşün (telefon hizmetlerinde yüzde 1,5’lik düşüş) enflasyonu olumlu etkilediği, diğer tüm kategorilerde olduğu gibi Şubat ayında da hızlanma olduğu görülmekte.

Özellikle yıllık bazda beslenme grubunda ortalama artış yüzde 14,8 olurken, süt ürünleri ve yumurta yüzde 25,2 daha pahalı satılıyor, bunu yüzde 22,9 ile sıvı ve katı yağlar, yüzde 20 ile et, yüzde 16,8 ile ekmek ve tahıllar, yüzde 13 ile kahve, kakao, çay, yüzde 9,2 ile şeker, çikolata, tatlılar ve dondurmalar, yüzde 9 ile alkolsüz içecekler ve meyve suları, yüzde 8,6 ile sebzeler ve yüzde 2,6 ile balık takip ediyor.

Dayanıklı tüketim malları, ev eşyası ve hizmetler kategorisinde ortalama yüzde 10,5’e ulaşırken, otel-kafe-restoranlarda bu oran yüzde 8,1 (tatil paketlerinde yüzde 13,9 artış), giyim ve ayakkabıda yüzde 7,1, ulaşımda yüzde 6,5 (uçak biletleri yüzde 47,6 ve gemi biletleri yüzde 26,7, taksi yüzde 32,9), sağlıkta yüzde 5,3 ve eğitimde yüzde 2,2.

Konut grubunda enflasyon negatif – yüzde 4,9 oldu, Şubatta elektrik fiyatları geçen aya göre yüzde 22,4, kalorifer yakıtı yüzde 5,1 azaldı.

Buna karşılık, doğalgazda yüzde 37,1, katı yakıtlarda yüzde 25,3, LPG’de yüzde 15, akaryakıt ve madeni yağlarda yüzde 2 artış görüldü.