Geçen yıl Çin’in Wuhan adlı bir kentinde yeni tip koronavirüs salgının ortaya çıktığını öğrendimiğimizde önce önemsemedik, nasılsa Yunanistan’a geleceğini düşünmeyerek.
Ancak gelişmeler düşündüğümüz gibi olmadı ve Aralık 2019’da tespit edilen korona salgını o gün bu gündür dünyada toplam 1,7 milyon kişinin ölümüne neden oldu.
Bilim insanları bir yandan koronavirüse karşı neler yapılabileceğini araştırırken bir yandan da salgının kontrolünün ne zaman kontrolden çıktığını anlamaya çalışıyor.
Bu büyüklükte bir salgın uzun süredir beklense de çoğu siyasi otorite ilk etapta bu virüsü “grip salgını” olarak görme hatasına kapıldı.
Harvard T.H. Chan Halk Sağlığı Okulu’ndan epidemiyoloji alanında çalışmalar yapan Doç Dr William Hanage, sene başında “pandemi” kelimesiyle olan ilişkisini şu sözlerle anlatıyor:
“Pandemi kelimesini ilk kez 28 Ocak’ta arkadaşıma attığım bir mesajda kullandım. Dünya Sağlık Örgütü uluslararası önemde bir halk sağlığı acil durumu ilan etmişti. Eğer H1N1 (influenza) olsaydı zaten pandemi olarak adlandırılırdı diye düşündüğümü hatırlıyorum.
Kelimenin kendisi pratik bir güce sahip olmasa da insanları harekete geçme yönünde bilgi vermek için güçlü. Ancak gecikme yardımcı olmadı.”
Hanage Çin’in ardından İran’dan gelen ölüm haberlerinin sonrasında insanlığın bir girdabın içine gireceğini bildiğini ifade etti.
İyi bir pandemi yönetiminde ilk kuralın halka doğruları söylemek olduğunu kaydeden Hanage, Mart ayına kadar riskleri önemsemeyen halk sağlığı yetkilileri tarafından salgının görmezden gelindiğini belirtti.
İtalya’da olanlar önce önemsenmedi
William Hanage’ye göre kaçırılan en büyük fırsat, Avrupa’nın ilk ciddi salgını olan Kuzey İtalya’daki salgına diğer ülkelerin nasıl tepki verdikleriydi:
“Gördüğüm kadarıyla kırılma noktası, diğer ülkelerin İtalya’da olup bitenlere dikkat etmemeleriydi.”
Michael Worobey ve meslektaşları tarafından virüsün evrimini izleyen ve Ekim ayında Science dergisinde yayımlanan bir makale, bazı anlatıların aksine, Avrupa ve ABD’deki bazı erken çabaların ilk ortaya çıkan kümeleri zamanında “bastırmada” anlaşıldığından çok daha etkili olabileceğini öne sürüyor.
Yayımlanan makalede, “Çalışmamız, hızlı erken müdahalelerin, virüsün erken girişlerinin Almanya ve Amerika Birleşik Devletleri’nde yaygınlaşmasını başarıyla engellediğini öne sürüyor. Sonrasında ise virüsün Çin’den ABD’ye ve İtalya’ya taşınması Avrupa ve Kuzey Amerika’da uzun süreli yayılım ağını meydana getirdi” ifadeleri yer aldı.
Makalenin devamında ise Trump yönetiminin Çin seyahatlerini engellemesine rağmen 40 bin ABD vatandaşını Çin’den ülkesine getirmesine de değiniliyor.
Worobey bunun, “ABD ve Avrupa’daki büyük salgınları tetikleyen virüsün seri, çoklu girişlerinden” birine yol açtığını söylüyor.
Başka bir deyişle, halk sağlığı yetkilileri, ülkelerine gelen yeni enfeksiyonları görmemeleri sebebiyle, hastalığa karşı koymanın mümkün olduğu konusunda yanlış dersler çıkardılar.
Bilim insanlarının üzerinde hemfikir olduğu konu ise, hem solunum hastalıklarının izlenmesinin hem de “bir sonraki pandeminin” en olası kaynağı olarak çok uzun süredir grip salgınına odaklanan daha geniş bir zihniyetin değişmesi.
Son olarak vurgulamak gerekirse, en önemli konu bir salgına dönüşmeden önce vakaları erken tespit etmektir. Bu önlem küresel salgın yani pandemi dönemine dönmeden durdurmak anlamına gelmektedir ki en önemli nokta budur.
Azınlıkça'yı Google Haberlerde takip et
Azınlıkça'yı Facebook'ta takip et
Azınlıkça'yı Twitter'da takip et
