Araştırma: Yunanlılar en çok neden ölüyor?

Koronavirüs pandemisi, azalan ve yaşlanan Yunan nüfusundaki ölümlerin sayısı ve nedenleri hakkındaki tartışmayı yeniden ön plana çıkardı.

Profesör Konstandinos Zopunidis liderliğindeki Girit Teknik Üniversitesi’nden bir araştırma ekibi, ‘Yunanistan’da can kaybı: Kronik Artış, Aşırı Ölüm Oranı ve Koronavirüs’ konulu araştırmayı hazırlayarak ilginç ve kısmen de beklenmedik sonuçlara ulaştı.

Salgının başlamasından önceki yıllarda, ölümlerde yıllık bir dalgalanma vardı ve bu, salgının ilk iki yılında durdu.

‘2020’de 5.750 (yüzde 4,6) ve 2021’de (yüzde 10,2) 13.298 ölüm artışı görüyoruz ve ölümler şimdiye kadar kaydedilen en yüksek orana ulaştı. Aksine, 2022’de 3.294 ölüm (yüzde -2,3) azalma oldu, buna rağmen ölümler kayıt geçmişlerinde ikinci kez 140.000’i aştı. Rakamlardan da görülebileceği gibi, üç pandemi yılı boyunca ölümlerdeki artışın en büyük yüzdesi koronavirüsten kaynaklanmaktadır, çünkü buna bağlı ölümleri hariç tutarsak, değişiklikler çok daha küçüktür’ diye açıklıyor Zopunidis.

2020’de ölüm oranı yüzde 3,5 iken 2021’de bu oran yüzde 1,5’in altına düştü, ölümler dört katına, vakalar ise on kat arttı. Bu, sıhhi önlemlerin kaldırılmasının yanı sıra, orijinal suştan çok daha bulaşıcı ve bir o kadar da tehlikeli olan Delta mutasyonu, doğal bağışıklık ve aşılamaya ölüm oranının azalmasından kaynaklanmakta.

2022’de, öncekilerden daha hafif olan ‘Omikron’ suşu hakim oldu, bu nedenle ölüm oranı yüzde 0,3’e düştü, ancak vakalar 2021’e kıyasla dört katına çıktı, Yunanistan nüfusunun neredeyse yarısı koronavirüsten muzdaripken, ölümler bir önceki yıla göre 1.806 azaldı.

Yukarıdakilerden çıkan olumlu şey, 2020’den itibaren ölüm oranındaki büyük düşüş ve baskın Omikron mutasyonunun daha hafif olmasıdır.

Bu, koronavirüsün ölüm oranını griple benzer seviyelere getiriyor, ancak yine de İsviçre (JAMA Network) ve Kanada’da (BMJ Open) yapılan ve Şubat 2023’te yayınlanan araştırmaya göre ondan daha tehlikeli olmaya devam ediyor.

Dr. Dimitris Batakis, ‘Bu çok ciddi bir sorun, çünkü birkaç yıl önce var olmayan başka bir ölüm nedenini ekliyor’ diyor.

Koronavirüs daha hafif hale gelmiş olabilir ancak yüksek bulaşabilirliği nedeniyle daha fazla vakaya neden oluyor ve bu da grip ve diğer bulaşıcı solunum yolu virüslerine kıyasla daha fazla ölüme neden oluyor ve bu virüsün en büyük sorunu bu.

Ancak ölümlerin dışında başka bir halk sağlığı sorununa da neden olan koronavirüs, long-kovid yani ondan hasta olan bazı kişilerin sağlığı üzerinde uzun vadeli etkiler yaratarak birçok insan organını etkileyerek vücutta birden fazla soruna neden oluyor.

Bunun üzerine bilim dergisi ‘Nature’ Ocak 2023’teki raporunda, dünya çapında uzun süreli Kovid vakalarının en az 65 milyon olduğunu tahmin ediyor.

Bu özel sorun, pandeminin kendisine eşit, hatta daha büyük olabilir.

Son olarak, koronavirüsün ortaya çıktığı ilk zamanlarda sahip olduğu tehlikenin ve tüm dünyanın yüzleşmeye çağrıldığı durumun, hafif bir hastalık zannedenlerin aksine ne kadar ciddi olduğunun bir kanıtı daha, ABD’nin aktardığı rakamlar.

‘Çünkü, mevcut ölüm oranı yüzde 0,32 olarak bu kadar çok ölüme neden oluyorsa, daha ciddi hastalığa neden olan bir suşla ve doğal bağışıklık ve aşının yokluğunda ve buna bağlı olarak yüzde 3,5 iken yürüttüğümüz riski düşünebiliriz’ diyor Manolis Karakostas.

Şimdi virüse karşı ilaçlar ve bağışıklık var ama sağlık otoritelerinin talimatlarına göre gerekli yerlerde gerekli önlemlere uymakta fayda var ve bu gerçekten gerekli çünkü pandemi hastalıkların tedavisinde yeni koşullar getirdi.

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, dünya çapında başlıca iki ölüm nedeni, son yıllarda artış gösteren kardiyovasküler hastalıklar ve kanserdir.

Bu iki hastalık ülkemizde de ELSTAT’ın 2020 yılına ilişkin yayınladığı son verilere göre ölüm nedenlerinde ilk iki sırada yer almaktadır.

Sırasıyla yüzde 23,9 ve yüzde 23,5’e tekabül eden bu ikisine, bazıları kalpten kaynaklanan felçlerden (yüzde 9,9) kaynaklanan ölümleri de eklersek, o zaman kümülatif olarak bu nedenler Yunanistan’daki ölümlerin yarısından fazlasını ilgilendirmektedir.

Daha şimdiden Economist’in 3. Yıllık Konferansı’nda, pandemi döneminde gerekli testlerin yapılmaması nedeniyle Yunanistan’da kanser vakalarındaki artıştan endişe dile getirildi.

Öte yandan, 2019’dan bu yana Yunan Kardiyoloji Derneği, Attika Havzasında her yıl 2.500 kişinin aniden öldüğünü ve ülke çapında ayda 10-15 genç ölümü olduğunu ve bunun yüzde 65’inin kardiyovasküler hastalıklardan kaynaklandığını vurguladı.

Bu verilerle, ana ölüm nedenleriyle mücadeleye odaklanması gereken yeni sağlık politikası önlemlerinin uygulanmasının zorunlu olduğu anlaşılmakta.