Soğan keserken veya rendelerken gözü yaşarmayan yoktur. Bilimsel bir nedeni olan bu olay ile ilgili olarak çoğumuz neden soğanın gözleri yaşarttığını merak eder ama oturup sebebini araştırmaz.
HangisiEnİyi’den Bartu Karaylar bu sorunun cevabını veriyor. Soğan bitkisi Tunç Çağı’ndan beri tüketilen, hatta Antik Mısırlılar tarafından tapılan bir yiyecektir. Soğan ayrıca Romalı gladyatörlerinin kaslarına sürülüyor, Orta Çağ’da kira bedeli olarak ödeniyordu. Avrupalılarla birlikte Yeni Dünya’ya götürülen soğan kızartılarak, karamelize edilerek, turşusu yapılarak, ızgara edilerek tüketilmeye başlandı.
Soğan doğrarken çoğumuzun gözü yaşarıyor. Soğanın sağladığı onca fayda hesap edildiğinde ödememiz gereken bir bedel olarak düşünebilirsiniz.
Peki, soğan neden gözlerimizi yaşartıyor?
Soğan kesildiğinde hücreleri yırtılır ve alinaz enzim ve amino asit sülfoksit gibi bir sürü şey salar. Alinaz enzim, amino asit sülfoksitleri sülfenik asitlere parçalar.
Sülfenik asit de, gözlerin yaşarmasına yol açan o kokuyu üreten tiosülfinatlara dönüştürülür. Bu asitler ayrıca LF-sintaz enzimler tarafından sin-propanetial-S-oksit denen ve gözleri yaşartan bir gaza dönüştürür.
Sin-propanetial-S-oksit hava yoluyla gözlerine ulaşır. Gözün gazla temas eden ilk kısmı korneadır; korneada gözyaşı pınarlarına giden otonomik motor lifleri vardır. Sin-propanetial-S-oksit göz tarafından algılandığında, korneadaki bütün lifler yanmaya başlar ve gözyaşı pınarlarına akmaları sinyalini verir.
Gözler de otomatik olarak açıp kapanmaya ve yaşarmaya, sonra da gözyaşı dökmeye başlar. Böyle bir durumda çoğumuz gözlerimizi ovduğumuz için de gözlerimiz daha çok yaşarır çünkü sğanın göz yaşartıcı gazı aynı zamanda ellerimize de sinmiştir.
Soğana bıçağı ilk vurduğunuz andan itibaren yarım dakika içerisinde gözlerimiz yaşarmaya başlar.
Soğan Doğrarken Gözlerimizin Yaşarmaması İçin Ne Yapabiliriz?
Bu konuda bir dizi yöntem var.
Deneyelim:
Yöntem 1: Soğanları kesmeden önce soğutun ya da hafif dondurun. Soğuk ya da dondurulmuş soğanın kimyasal tepkimeleri değişecek, gaz salınımı azalacaktır.
Sonuç: Buzdolabında bekletilen soğan, oda sıcaklığındaki soğanla eşit derecede göz yaşartıyor. Dondurucuda yarım saat dondurulan soğanlar ise doğrama işlemi bitene kadar gözleri yaşartmıyor ama ardından az da olsa yine de gözleri yaşartıyor.
Azınlıkça'yı Google Haberlerde takip et
Azınlıkça'yı Facebook'ta takip et
Azınlıkça'yı Twitter'da takip et
