Yunanistan gıda zamlarında Avrupa şampiyonu

Yunanistan için endişe verici bir ‘şampiyonluk’, Eurostat’ın Haziran ayı uyumlaştırılmış tüketici fiyat endeksi için nihai verileri tarafından geldi.

Yunanistan, yalnızca Evro Bölgesi’nde değil, bir bütün olarak Avrupa Birliği’nde gıda kategorisinde Haziran ayında yüzde 3,3 ile en yüksek aylık fiyat artışını kaydetti.

Hatta Mayıs 2023’e kıyasla Haziran 2023’te gıda fiyatlarında kaydedilen artış Türkiye’deki artışın bile üzerindeydi.

Yunanistan İstatistik Kurumu’nun (ELSTAT) verilerine göre, gıda fiyatlarındaki aylık değişim yüzde 2,10 oldu, bu Eurostat’ın verdiğinden daha düşük bir artış, ancak Ukrayna’da savaşın patlak vermesinden sonra kaydedilen ikinci en yüksek artış olması (Mart 2022’de yüzde 2,50) aynı derecede endişe verici.

Hatta şunu belirtmekte fayda var ki, gıda fiyatlarında ilk düşüş (yüzde 0,1 de olsa) kaydedilen Nisan ayından sonra, Haziran ayında üst üste ikinci ay fiyatlar yükseldi.

En azından enerji fiyatlarındaki düşüş, gıda fiyatlarında çok arzu edilen düşüşü sağlayamadı.

Böylece peynir ürünleri ve özellikle beyaz peynir ve aynı zamanda gravyer gibi keçi ve koyun sütünden üretilen ürünler, şarküteride değil süpermarkette bile kilosu 13 ve 15 evroya ulaşan fiyatlarıyla artık lüks bir ürün haline geldi. Taze sütün fiyatı geçen yıldan bu yana sürekli yüksek seyrederken, yazın en ucuz meyvelerinden biri olan karpuzun bu yıl kilosu 1 evrodan satılıyor.

Unutulmamalıdır ki, süt fiyatı, tabii ki Ukrayna krizi öncesi seviyelere ulaşmadan, üretici fiyatlarının düşmesine rağmen geçen yılki yüksek seviyelerde kalmaktadır.

ELGO-DIMITRA verilerine göre, yılın başındaki 0,57 evro/kg ve geçen yaz ulaşılan 0,60 evro/kg olan ortalama inek sütü fiyatı Nisan 2023’te 0,52 evro/kg civarındaydı. Koyun sütünün ortalama üretici fiyatı 1,55 evro/kg olarak belirlendi. 2022’nin başında ortalama üretici fiyatı 1,17 evro/kg idi.

Örneğin peynirli poğaça yapmak için fırınlar tarafından alınan beyaz peynirin toptan kilo fiyatı bile 5 evrodan 8,5 evroya yükselirken, soğuk etler (yüzde 7 kâr payı), tavuk eti ve yumurta gibi tedarikçilerden perakende ve toptan artışların olduğu yeni fiyat listeleri geliyor.

Ancak, temel hammaddelerde önemli bir fiyat düşüşü kaydedildiği durumlarda bile, bunlara bağlı ürünlerde buna karşılık gelen bir azalma olmamaktadır. En karakteristik örneklerden biri un örneğidir. Ukrayna’da savaş patlak verdiğinde Paris Ticaret Borsası’nda tonu 400 evroyu aşan yumuşak buğdayın fiyatı, sonraki aylarda önemli ölçüde geriledi ve hatta 220 evro seviyelerine ulaştı.

Ve Avrupa Komisyonu verilerine göre, yumuşak buğdayın ortalama fiyatı, AB’ye gelen ton başına 412 evrodan başlıyor. Mayıs 2022’de, bir yıl sonra 231 evro, yani yaklaşık yüzde 44 daha düşüktü.

Bununla birlikte, hem Yunanistan Fırıncılar Federasyonu başkanı Mihalis Musios hem de BakeHellas ekmek endüstrisinin kurucusu ve sahibi Yorgos Mavromaras tarafından vurgulandığı gibi, un fiyatı geçen yıla göre sadece yaklaşık yüzde 5 oranında düşmüş ve sonuç olarak, savaş öncesine göre yüzde 80 daha yüksek seviyelerde kalmıştır.

Yunanistan‘da fırıncıların satın aldıkları unu, ilgili erzakların haftalık olarak yapılması ile birlikte anında nakit olarak ödemesi durumunda yüzde 10 indirim sağlanmaktadır.

Ukrayna tahılının Karadeniz yoluyla ihracına izin veren ilgili anlaşmadan Rusya’nın çekilme kararının ardından uluslararası tahıl fiyatlarında yaşanan artış, neyse ki henüz yerel un fiyatlarına yansımadı. Piyasanın şu anda beklediği şey, yakın gelecekte yeni buğday ve mısır mahsulü olurken, aynı zamanda şeker ve kakao gibi bir dizi başka önemli hammaddenin fiyat gelişimini de endişeyle izliyor.