Tarihi oy kaybı sonrası SYRIZA lideri Aleksis Çipras için kritik karar zamanı

Yunanistan’da 21 Mayıs seçimlerinin ardından SYRIZA’nın tek bir üyesi bile Aleksis Çipras’ı açık ve alenen sorgulamadı.

21 Mayıs seçimlerindeki ‘kazayı’ parti başkanına yakın veya uzak kimse kişileştirmedi.

Ve SYRIZA’nın nasıl çöktüğü, 2019’a kıyasla neredeyse 12 puan kaybettiği ve rakibinin 20 puan gerisinde kaldığı konusunda yapılan tartışmalarda ve analizlerde kimse liderlik meselesini gündeme getirmedi.

Bu yenilgiden birkaç saat sonra Kumunduru’da şokta olmaları kesinlikle mantıklı. Üstesinden gelinemeyecek bir travma sonrası şok. Gelişecek siyasi koşullara bağlı olarak yıllar alabilir.

Ama seçimlerden bir gün sonra SYRIZA’da yapmaya çalıştıkları şey, ‘Miçotakis Kasırgası’nın geride bıraktığı merkez sol apartmanın enkazını toplamak ve hatta bizzat yeniden bir araya toplamak.

25 Haziran’da ülke yeniden seçime gidecek ve gerçekler ortada.

ND mutlak hakimiyete sahip, SYRIZA yeniden toplanmalı ve savaşa daha fazla barutla girmeli ve PASOK neredeyse ‘ata binmiş’ durumda ve yüzdelerini daha da artırmak isteyecek.

Bu verilerle SYRIZA ve Aleksis Çipras’ın temel hedefi, toplumun geniş katmanlarına nüfuz etmeyi başarmak.

ND’nin yüzdelerini düşürmeyi başarırsa, iktidar partisi tek başına iktidar olamaz ve bu nedenle Pazar gününün sonucunun 3 puan altına inerse ve aynı zamanda SYRIZA yüzdelerini artırırsa büyük başarı olur. Yüzde 30’a olabildiğince yaklaşmak mümkün. Yüzde 20 civarında ve kesinlikle bunun altında herhangi bir rakam, ana muhalefet partisi için başka bir aşağılanma olacaktır.

SYRIZA 25 Haziran’a kadar hedeflerine ulaşıp ardından yapmak istediği radikal değişikliklere devam edebilecek mi?

Bazıları, muhtemelen her şeyin tartışılacağı bir kurucu kongreden bahsediyor.

Liderin kendisinden programına, Merkez’e açılışına ve bunun nasıl gerçekleştiğine kadar, muhafazakar partinin hegemonyasına meydan okumak için önümüzdeki yıllarda ‘koşacak’ kişilerin de tartışılacağı bir kongreden.

Bütün bunlar hiç de kolay değil, özellikle de bundan bir ay sonra yeni, acı verici bir yenilgi olacaksa. Belki de SYRIZA çevresindeki yöneticilerin zaten söylediği gibi, 25 Haziran ve sandık sonucu Sol partiyi dağıtacak (ve yeniden örgütleyecek?) ‘bomba’ olacak.

Çipras’ın parti liderliğinden ayrılması bile büyük bir yenilgi ve yukarıda incelediğimiz hedeflere ulaşılamaması ile tetiklenebilir.

Daha önce de söylendiği gibi, ‘Eğer Aleksis Çipras 20 puanlık farkı kapatmayı başaramazsa, iyileşme belirtileri göstermiyorsa ve yüzdeler ‘2’den çok ‘3’e yakın değilse, o zaman o da yüzde 3’ten alıp yüzde 36’ya ulaştırdığı partiden ayrılmayı seçebilir.

Çipras’ın seçimlerden beş gün önce Stavros Theodorakis’e yaptığı açıklamayı hatırlayalım:

‘Bir siyasetçi 5-6 puan kaybederse yaptırım uygulanır mı?’ sorusuna şu yanıtı vermişti:

‘Elbette yaptırımlar olacak. Belli ki yaptırımlar olacak. Avrupa seçimlerinde sekiz puanla kaybettim ve seçime gitmeye karar verdim… Benim planım farklıydı. Bunu kanıtladım! İlişkim gibi, ahlaki siyaset ve Demokrasi anlayışım gibi, bunu kanıtladım.’

Bununla birlikte, siyasi geleceği hakkında konuşan eski başbakan, her zaman ‘hazır’ olacağını, Sol, sosyal adalet ve değiştirmek istediği her şey için parti vizyonuna hizmet edeceğini açıkça belirtti.

Çipras ‘Yunanistan’da emeklilik yaşı 67’ye çıktı. Umarım oraya gelemem! Hayatta plan yapamazsın dedim. Bu hayat ilginç çünkü öngörülemez. Benim sorunum, bir noktada, Sol için, sosyal adalet için, vizyonumun ne olduğu için, bir ofise, onun pozisyonuna sahip olmadan bir şeyler yapabileceğimi kanıtlayabilmektir. Sıradan bir vatandaş olmak. Ama aktif bir vatandaş ve önemli şeyler yapmak. Bu bir noktada hayat bulacaktır. Kendimi ofiste emekli olacağımı düşünmüyorum ve bunun çok normal olacağını düşünüyorum. İnsan siyasete tesadüfen girer, göreve gelir, tesadüfen de çıkar diye bir his var içimde tabii. Yani, bu seçimlerden hepimizin gidişatının ne olacağını -çok büyük ölçüde- halkın kararı gösterecek. Ama bazı sosyal ihtiyaçlara hizmet ettiğinizde, kalmak için bir nedeniniz olduğunu düşünüyorum. Hiçbir ihtiyaca hizmet etmediğin zaman, kalmak için bir sebebin kalmaz ve hayatın kendisi seni dışarı atar’ demişti.

Yani, SYRIZA’ya yakın yetkililere göre Aleksis Çipras’a ait veriler iki:

1. Partisini toparlamayı ve ND, PASOK ve diğer sol partilere kaybettiği seçmenleri geri getirmeyi başarabilecek mi? Bunu başarırsa, yüzdelerini güçlendirebilir ve belki de yaklaşık yüzde 37 veya daha fazlasına ihtiyaç duyan ND’nin kendine güvenini kesebilir. Bunu başarmak için, esas olarak sürekli protesto halindeki bir partinin ‘gündem’ini, yoksullara, halk katmanlarına perspektif kazandıracak bir partinin ‘olumlu anlatısına’ çevirerek izleyeceği strateji hakkında acil kararlar vermelidir. Yani SYRIZA bunu başarırsa, bir uzatma alabilecek, bir fırsat penceresi açacak ve bir kez daha merkez-sol alanın mutlak hakimi olmasını umacak. Ve tabii ki PASOK’un bu egemenliğe meydan okuyamaması gerekiyor.
2. ND’nin yüzde 40 ve 20 puan farkla kazandığı zaferin anlık olduğunu ve başka bir yolu olduğunu vatandaşlara gösteremezse, dayanılmaz olabilecek bir yenilgi daha almış olacak. Daha sonra, 26 Haziran’da bile, Çipras hakkında sorgulama tsunami boyutuna ulaşır ve kendisi de ayrılmaya karar verir.