Yunanistan ile diğer ülkeler arasındaki gıda fiyatları niye farklı?

Yunanistan ve Evro Bölgesi’nde gıda fiyatları diğer ürün gruplarına göre daha yüksek artışlar kaydederek enflasyona daha fazla katkı sağladı.

Eurostat’ın ön verilerine göre, Yunanistan’da Şubat ayındaki yüzde 6,5’lik enflasyonun Mart’ta yıllık bazda yüzde 5,4’e gerilemesi, enerji fiyatlarındaki yüzde 14,7’lik düşüşten kaynaklanırken, buna karşılık gıda, alkol ve tütün, Şubat ayındaki yüzde 12,2’lik artışa kıyasla yüzde 11,8’lik çift haneli büyümeye devam etti.

Evro Bölgesi’nde Şubat ayındaki yüzde 13,7’lik artıştan yüzde 0,9’a düşen enerji fiyatlarının da etkisiyle yavaşlayan enflasyon yüzde 8,5’ten yüzde 6,9’a gerilerken, gıda, alkol ve tütün fiyatları artmaya devam etti.

Enerji dışı sanayi malları ve hizmetleri gibi diğer alt göstergelerde ise gıda fiyatlarının çok altında (sırasıyla yüzde 6,6 ve yüzde 5) artış kaydedildi.

Bununla birlikte, aynı zamanda BM Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) açıkladığı veriler, ticaret borsalarında işlem gören uluslararası gıda fiyatlarının, 2016’da yaptıkları yükselişin ardından bu yıl Mart ayında art arda 12. kez gerilediğini gösteriyor.

FAO fiyat endeksi, bitkisel yağlar (yüzde 47,7), tahıllar (yüzde 18,6), süt ürünleri (yüzde 15,6) ve et (yüzde 5,3) fiyatları nedeniyle Mart 2022’nin yüksek seviyelerine göre yüzde 20,5 azaldı. Sadece şeker fiyatları yükseliş yarışını sürdürerek Ekim 2016’dan bu yana en yüksek seviyeye çıktı.

Uluslararası gıda fiyatlarının Yunanistan ve Evro Bölgesi’ndeki perakende fiyatlarına göre tersi yönde seyretmesinin ise çeşitli açıklamaları var.

Prensip olarak, yurtiçi fiyatlar uluslararası fiyatlar ile sadece kısmen ilişkilidir. Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) tahminlerine göre, uluslararası fiyatlar 2022’de perakende gıda fiyatlarını yüzde 6 artırdı.

İkincisi, IMF tarafından 6 ila 12 ay olarak tahmin edilen uluslararası perakende fiyatlardaki artış veya düşüşlerin geçişinde önemli bir zaman gecikmesi var.

Üçüncüsü, yerel fiyatlar, çeşitli tarım ürünlerinin üretiminin doğasından önemli ölçüde etkileniyor, örneğin yılda bir kez üretilen zeytinyağı.

Bu nedenle gübre ve enerji gibi önemli tarımsal girdilerin fiyatlarındaki düşüş nedeniyle beklendiği gibi maliyeti düştüğü sürece yıl sonunda yeni üretim yapılana kadar raf fiyatı düşmeyecektir.

Gübre fiyatları ile ilgili olarak, bir başka IMF çalışması, fiyatlardaki herhangi bir değişikliğin dört çeyrek boyunca uluslararası tahıl fiyatlarını doğrudan etkilediğini göstermekte.