Kafeinin fazlası duygularımızla oynuyor

Her gün sıklıkla tüketilen sigara, çay, kahve ve çikolatanın fazlası beyin ve sinir sistemimiz üzerinde önemli etkiler oluşturuyor.

Üsküdar Üniversitesi NPİstanbul Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Sermin Kesebir, “sosyal ilaçlar” olarak tanımladığı nikotin ve kafeinin fazla tüketilmesinin beyin ve sinir sistemi üzerinde pek çok etkileri olduğunu söyledi.

Sosyal ilaçlar iyilik hissi veriyor

Kafein, nikotin ve çikolatanın bilişsel işleri ve yaratıcılığı artırdığını belirten Prof. Dr. Sermin Kesebir, şu değerlendirmelerde bulundu: “Sosyal ilaçlar yani legal maddeler diye de tanımlayabileceğimiz nikotin ve kafein, ulaşımı daha kolay olan, haz veren ve istenilen psikolojik durumları ortaya çıkaran maddeler. Bu maddeler bilişsel işlerin ve yaratıcılığın artmasına neden oluyor. Bu maddeler ayrıca legal de oldukları için bu anlamda sıkça tercih ediliyor.

Dikkati ve işleyen belleği aktif hale getiriyor

Bu maddeler beyinde neyi değiştiriyorlar, ne üzerine etkililer diye baktığımızda temel olarak iyilik hissi veriyorlar. Dikkati ve işleyen belleği daha aktif hale getiriyorlar. Çikolata, stres verici aktivitede anksiyete düzeyini azaltıyor. Nikotin ve kafeinin anksiyete üzerine pozitif etkileri bulunuyor.”

Beyindeki ödül sistemi bozuluyor

Nikotin ve kafein tüketiminin artmasının bağımlılığa yol açabileceğini belirten Prof. Dr. Kesebir, “Bu maddeler her ne kadar legal ürünler de olsa illegal bağımlılık geliştirebiliyorlar. Ama bu daha yavaş bir şekilde ve daha uzun sürede oluyor. Kullanımdan, zararlı kullanıma ve bağımlılığa geçişleri daha uzun sürede oluyor. Bağımlılık sonucu ödül sistemi üzerinde birtakım bozulmalara yol açıyorlar” dedi.

Kafein anksiyeteyi tetikliyor

Bu tür maddelerin fazla kullanımının vücut üzerinde birçok zararlara neden olabileceğini belirten Kesebir, “Özellikle nikotin kanserler başta olmak üzere pek çok bedensel hastalığın nedeni olan faktör. Kafein ve nikotin tüketimi, bipolar bozuklukta olumsuz etkilere neden olabiliyor. Duygu durum üzerine de etkileri bulunuyor. Nikotin ve kafein duygu durumunu kalkındırıyor, yukarı çekiyor. Kafein belli bir miktarın üzerinde alındığında anksiyeteyi uyaran bir madde haline geliyor ve tetikliyor” diye konuştu.

Çikolata depresyonu atağa geçiriyor

Kafeinin az miktarda tüketilebileceğini açıklayan Prof. Dr. Kesebir, fazlasının zarar verdiğini söyledi ve sözlerini şöyle sürdürdü: “Kafein hakkında bugün zehirlenme tanımları var: Uyarılmışlık, tedirginlik, kaygı ve korku gibi. Çikolata ise daha çok depresyonda kalkındırıcı etki gösteriyor. Bipolarite ile bugün için çok fazla ilişkilendirilmiyor. Ama tarihsel olarak baktığımızda bugünün atipik depresyon belirtilerine uyan birtakım semptomlardan bahsedilmiş.”

Anksiyete ve sinirlilik durumlarını artırıyor

Kafein ve nikotinin beyinde dopamin etkisi oluşturduğu dikkate alındığında özellikle bipolar bozukluk durumunda kullanımının sınırlı olması gerektiğine dikkat çeken Prof. Dr. Kesebir, şu tavsiyelerde bulundu: “Bu maddelerin dopamin etkisi olduğunu var sayarsak duygu durum stabil olmadığı durumlarda kullanılmamalı. Kararlı bir duygu durumu olmadığında yani kişi gün içerisinde değişik duygular yaşıyorsa ya da hızlı döngülüyse bu maddelerin olumsuz etkilerine daha çok maruz kalabilir. Duygularda iniş çıkışlar varsa nikotin ve kafeinden uzak durması gerekir. Kişide anksiyete ve sinirlilik hali varsa bu gibi durumlarda nikotin ve kafein bunları artıracaktır. Kullanırlarsa bu duyguların şiddeti artacaktır.”

Nikotin ilaçların etkisini azaltıyor

Nikotinin psikolojik ilaçların kan düzeylerini azaltıcı etkisi olduğunu vurgulayan Prof.Dr. Sermin Kesebir, “İki paket sigara içen bir kişiye verilen doz daha yüksek olur” dedi.

Duygu durum bozukluğunda tetikleyici oluyor

Prof. Dr. Sermin Kesebir, “Her gün kullandığımız ve bolca tükettiğimiz ve zararsız kabul ettiğimiz bu maddelerin görünmez farklı etkileri bulunabiliyor. Maalesef kafein ve çikolatayı bilinçsizce tüketiyoruz. Bu maddeler duygu durum bozukluğu olan kişiler açısından bozucu etkileri bulunuyor. Bilmediğimiz öfke, sinir ve kararsızlık gibi duyguları tetikleyebiliyor” diye konuştu.