Yunan devletinin Batı Trakya’da Müslümanlara zorla şeriat uygulaması dayatmasını Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) taşıyan avukatlar arasında yer alan Yannis Ktistakis, başta SYRIZA hükümetini ve partilerinin her dediğini yapan azınlık milletvekillerini üstü kapalı şekilde eleştiri bombardımanına tuttu. Ktistakis başta SYRIZAlı azınlık milletvekillerine ve hükümet yetkililerine çok iyi bildikleri ama görmezden geldikleri şu soruyu soruyor: “Yunanistan’da Batı Trakya Müslüman azınlığı dışında Eğitim Bakanı’nın dolaylı veya direkt olarak yönetimini seçerek karıştığı başka bir dini cemaat bulunuyor mu?”
Hukukçu Yannis Ktistakis’in Kathimerini gazetesinde yer alan ve Azınlıkça ekibi tarafından Türkçeye çevrilen makalesi şöyle:
“Müftülerin 67 yaşında zorunlu emekliye ayrılmasını öngören yasal düzenleme Ağustos ayı başlarında parlamentodan geçti. Bunun üzerine İskeçe ve Gümülcine’deki müftüler koltuklarını boşalttı, yerlerine müftü naipleri atandı ve bütün hükümet kaynaklarından sızan bilgilere göre Eğitim Bakanının seçeceği ve azınlık üyelerinden oluşacak özel bir seçmen kurulu tarafından müftünün seçileceği yeni bir sistemin önü açıldı.
Özetle hükümetin Batı Trakya için yarım yamalak tedbirleri kaldığı yerden devam ediyor. Ocak ayındaki düzenlemeler (4511/2018 sayı ve tarihli yasa) gibi bu yeni düzenlemeler de Batı Trakya’daki azınlık politikalarının Avrupa mahkemesi tarafından mahkum edilmesi ve iktidar partisinin olası “azınlık müşterisi” (oyu) kaybetme olasılığı arifesinde yapıldı. İktidardakiler “Madem ki Strazburg tarafından değişikliğe gitmek zorunda bırakılacağız, öyleyse hızlı bir şekilde az bir şeyler yapalım ki siyasi açıdan bu bizim hanemize yazılsın” şeklinde düşünüyorlar. Bunun en bariz kanıtı ise 4511/2018 sayı ve tarihli yasanın hâlâ yürürlüğe konmamasıdır. Çünkü hükümet henüz öngörülen Cumhurbaşkanlığı Kararını hazırlamış değil.
Ancak gelin işin özüne bir bakalım. Yunan Katoliklerden Yehova Şahitleri’ne kadar Yunanistan’da Batı Trakya Müslüman azınlığı dışında Eğitim Bakanı’nın dolaylı veya direkt olarak yönetimini seçerek karıştığı başka bir dini cemaat bulunuyor mu? Cevap hayır.
Vatandaşlarından oluşan dini azınlığın liderini veya ilgili seçmen kurulunu bir Bakanın seçtiği başka bir Avrupa Birliği üyesi ülke veya en azından Balkan ülkesi var mı? Cevap yine hayır.
Avrupa yasal düzeni dini liderin Bakan tarafından seçilmesine veya Bakan tarafından seçilmiş bir seçmen kurulu tarafından seçilmesine müsaade ediyor mu? Strazburg Mahkemesi’nin Bulgaristan’daki müftülerin seçimine bakanlığın karışmasıyla ilgili bilinen ad hoc kararına dayanarak cevap yine hayır: Dini barışın sağlanmasını veya yabancı bir ülkenin yurtiçindeki dini cemaatlere müdahalesinin önlenmesini gerektiren sebepler olsa dahi, bunlar dini cemaatlerin idaresini belirleme yöntemine bakanlığın müdahale etmesi için gerekçe sayılamaz (Hasan and Chaush, 2000).
Son olarak Lozan Antlaşması’nda Müftülüklerle ilgili meseleleri düzenleyen bir madde var mıdır? Hayır yok.
Şeriat veya şeriat mahkemeleriyle ilgili var mı? Hayır.
Antlaşmadaki vakıflarla ilgili maddeler ise sadece azınlığın “kolektif” örgütlenmesine ilişkindir ve Müftülük meseleleriyle karıştırılmamalıdır, ki o yüzden başka bir yasal düzenleme (3647/2008) ile düzenlenmektedir.
Özetle, hükümetin, dini azınlığın idaresine müdahale etmesiyle ilgili yasal bir dayanak bulunmamaktadır. Zaten bu yönde bir müdahaleyle ilgili tezler dayanaksızdır, Türkiye ile mütekabiliyet politikasının sözde etkin oluşu ile ilgili Yunan diplomasisinin uzun süreli göz yummasının ürünleridir. Daha detay vermek gerekirse: Birincisi, müftülerin Yunan yargıçlarıyla eşit sayılması mümkün değildir. Yunanistan’da gerçekten yargıçlar vatandaşlar tarafından seçilmemektedir, ancak Bakan veya Bakan tarafından seçilmiş bir seçici kurul tarafından da seçilmemektedir. Çünkü Anayasanın 87-92 arasındaki maddelerden doğan özel kurumsal teminatlardan istifade ederler! Öyleyse, müftüler seçilebilir ve zaten sorgulanan yargı yetkilileri buna engel değildir.
İkincisi, kanıtlandığı üzere Avrupa’da dini liderler bakanlar tarafından seçilmemektedir. Bu Strazburg tarafından yasaklanmaktadır (aynı zamanda ulusal Anayasalar tarafından da). “Hiçbir Müslüman ülkesinde müftüler seçilmiyor” tezi de güçlü bir tez değildir, çünkü Avrupa müktesebatına ters düşmektedir.
Batı Trakya’daki durum gerçekten de kritiktir. Az sayıdaki aşırıcı Batı Trakyalı her tür normalleşme çabasını sabote etmeye hazır. Tüm bunlara cevap ise Avrupa meşruiyetini ihlal etmek değil, koruma altına almaktır. Yasal çerçeve zaten mevcuttur: “Yunanistan’daki dini cemaatlerin ve derneklerin yasal şeklinin düzenlemesi”ne yönelik 4301/2014 sayı ve tarihli yasa.
Bu yasa genel bir yasadır ve her türlü dini inanca mensup en azından 200 kişilik grupların Dini Tüzel Kişiler (özel hukuka bağlı) kurmalarına müsaade etmektedir, tabii önce ilgili Asliye Hukuk Mahkemesinden onay almaları gerekmektedir. Akabinde ise en azından üç Dini Tüzel Kişi ikinci dereceli bir Tüzel Kişi kurabilir. Dolayısıyla Yunan Müslümanlar köy başına veya kasaba başına ya da şehir başına bir veya daha fazla Dini Tüzel Kişilikler kuracak ve her birinin kendi tüzüğü ve hiçbir bakanlık müdahalesi olmadan kendi müftüyü belirleme şekli bulunacak. Yasallığın ve düzenin tek garantörü ise yerel Asliye Hukuk Mahkemesi olacak. 4301/2014 sayı ve tarihli yasa uluslararası ve Avrupa insan ve dini cemaat hakları standartlarını tamamen karşılamaktadır.
Yunanistan’da azınlıkta olan birçok grupta olduğu gibi Batı Trakya’daki azınlığın da vesayetten çıkıp özgürlüğe kavuşması tek meşru, sorumlu ve etkin vatansever politikadır.
Azınlıkça'yı Google Haberlerde takip et
Azınlıkça'yı Facebook'ta takip et
Azınlıkça'yı Twitter'da takip et
