Yeni yayınlanan bir araştırmada tüm dünyada hemen her hastaya antibiyotik yazılan akut bronşitte bu ilaçların hiçbir faydasının olmadığı ortaya çıktı.
Araştırma, İspanya’ da 9 birinci basamak sağlık merkezinde yaşları 18 ile 70 arasında değişen 416 hasta üzerinde gerçekleştirildi (1).
Bir haftadan daha kısa zamandan bu yana öksürük ve iltihaplı balgamla beraber nefes darlığı, hırıltılı solunum, göğüste sıkışma hissi veya göğüs ağrısı gibi alt solunum yolları enfeksiyonuna ait belirtilerinden en az birinin de olduğu hastalar rastgele üç gruba ayrıldı.
Birinci gruptaki 136 hastaya günde üç defa 600 mg ibuprofen, ikinci gruptaki 137 hastaya günde üç defa 500mg/125 mg amoksisillin-klavunolik asit ve üçüncü gruptaki 143 hastaya da günde üç defa plasebo 10 gün süreyle verildi.
Hastalardan şikâyetlerini ve sürelerini her gün kaydetmeleri istendi; 390 hastanın düzenli olarak günlük tuttukları belirlendi.
İstatiksel değerlendirmede, öksürükle geçen gün sayısının bu üç grup arasında farklı olmadığı gibi, yan etkilerin antibiyotik alan grupta daha fazla görüldüğü tespit edildi.
Solunum yolları enfeksiyonlarında antibiyotiklerin yeri yok
Üst solunum yolları enfeksiyonlarının büyük çoğunluğunun sebebi 300’ den fazla türleri olan “solunum virüsleri” dir.
Antibiyotiklerin virüslere etkisi olmamasına rağmen bu enfeksiyonları takiben ortaya çıkan orta kulak iltihabı, sinüzit ve bronşit gibi hastalıkların bakteriler sebebiyle geliştiği kabul edildiğinden bu durumlarda mutlaka antibiyotik verilir.
Son senelerde pek çok araştırmada bu tür komplikasyonlarda bile “antibiyotiklerin şart olmadığı” ortaya çıkmaya başladı (2).
Bu hastaların üç gün süreyle takip edilmeleri ve bu süre içinde ateşi düşmeyen ve diğer şikâyetleri gerilemeyenlere antibiyotik verilmesi tavsiye ediliyor.
Araştırmalar, antibiyotik tedaviye ilk gün yerine üç gün sonra başlanmasının herhangi bir soruna yol açmadığını, tedavi başarısını etkilemediğini de gösteriyor.
Akut bronşitte öksürükle beraber sarı-yeşil balgam olması olaya bakterilerin karışmış olduğunun göstergesi değildir; sebebi lökositlerden salgılanan “peroksidaz” enzimidir.
Akut bronşit bir viral enfeksiyondur
Akut bronşit esas olarak “viral” enfeksiyondur ve bunların gelişmesinde bakterilerin rolü tartışmalıdır.
Birçok araştırmada, bronşlardan yapılan biyopsilerde bakterilerin istilası gösterilemediği için akut bronşitin solunum yollarının viral enfeksiyona enflamatuar bir cevabı olduğu kabul ediliyor.
Akut bronşiti olan hastalara öksürük ve balgam için verilen çok farklı gruptan ilaçların (öksürük merkezini baskılayan narkotik ilaçlar, balgam sulandıran ekspektoranlar, antihistaminikler, dekonjestanlar, nefes açıcılar, bitkisel ilaçlar) faydalı olduğunu ispatlayan bilimsel deliller yoktur.
Buna karşılık, KOAH alevlenmelerinde sebep çoğu zaman bakterilerdir ve bu durumlarda mutlaka antibiyotik verilmesi icap eder.
Antibiyotik tedavinin yan etkileri çok fazla
Gereksiz antibiyotik tedavisinin yarattığı en önemli mesele “antibiyotiklere dirençli bakterilerin” gelişmesine sebep olmasıdır.
CDC’ ye göre USA’ da senede 2 milyon insanda en azından bir ilaca dirençli bakterilerin yol açtığı enfeksiyonlar görülüyor ve 23 bin insan bu sebeple hayatını kaybediyor.
Bu enfeksiyonların ekonomiye getirdiği yük ise 55 milyar dolardır.
Yaygın antibiyotik kullanımının alerji, karaciğer ve böbreklere toksik etki gibi birçok aksi tesiri yanında ciddi ekonomik kayıplara yol açtığı da unutulmamalıdır.
Gelelim neticeye
Gelişigüzel antibiyotik kullanımıyla mücadelede halkın ve hekimlerin eğitimi büyük önem taşıyor.
Öksürük ve balgam şikâyetiyle bir sağlık kuruluşuna başvuran hastalar doktorlarıyla “Neden bana antibiyotik yazmadınız?” diye değil, “Neden bana hemen antibiyotik yazdınız?” diye tartışmaya başladığı zaman bu mesele çözüme kavuşmuş demektir.
KAYNAKLAR
Azınlıkça'yı Google Haberlerde takip et
Azınlıkça'yı Facebook'ta takip et
Azınlıkça'yı Twitter'da takip et
