Gördüğümüz rüyaları niçin unutuyoruz?

İnsanlar bir gecelik uykularında bile çok sayıda rüya görebiliyor ancak uyanıldığında bu rüyaların büyük bir bölümü hatırlanmıyor bile. 

Fareler üzerinde yapılan bir araştırma, beynin neden ve nasıl rüyaları unuttuğunu anlamaya yardımcı olan bir grup sinir hücresi saptadı. Araştırma, neden rüyalarımızı hatırlamadığımız sorusunu da açıklığa kavuşturmuş oldu. 

Medicalnewstoday’de yer alan habere göre, insanlar uyurken beyin de dört aşamalı bir sürece geçiş yapıyor. Başlangıçtaki üç aşama hızlı olmayan göz hareketi (non-REM) evreleri. (Bu evrede gözler, göz kapakları altında hareket ediyor. 

İlk aşamada, uyanıklıktan uykuya geçiliyor ve vücut gün içindeki ritmini yavaşlattığında uyku moduna geçiş yapıyor. 

İkinci aşamada ise, yine non-REM uyku süreci, hafif uykuyu temsil ediyor. Üçüncü evre uyku ise daha derin ve sabah yenilenmiş hissetmek için gerekli olan dinlenmeyi sağlıyor. 

Ve son aşamada, beyin REM denilen uyku aşamasında rüya görmeye başlıyor. Ancak hafızamız uyanınca o rüyaları siliyor.

Fareler üzerinde gerçekleştirilen son araştırma, REM uyku aşamasında beynin aynı zamanda ‘aktif unutma’ sürecini de işlettiğini ortaya koydu. Bu durum fazla ve gereksiz bilgiden kaçınma sürecinde daha fazla ortaya çıkıyor. Unutmadan sorumlu bu bölgedeki sinir hücreleri aynı zamanda iştahı da kontrol eden hücreler. 

Menlo Park SRI Uluslararası Araştırma Merkezi Direktörü Thomas Kilduff, Nagoya Üniversitesi’nde Akihiro Yamanaka ile birlikte yürüttüğü araştırmada, uyuma için kilit öneme sahip sinir hücrelerinin iştahı kontrol ettiğini de ortaya çıkardı.

İkili daha önceki çalışmalarında ise, gün içinde olur olmaz saatlerde istemsiz olarak uykuya dalan insanları incelemiş ve bu duruma sebebiyet veren koşulları araştırmıştı. Araştırmanın sonucunda, uykuyu düzenleyen bir hormonun bu tür bir uyuma hastalığına neden olduğunu tespit etmişti.

İki araştırmacı, rüyaların unutulmasıyla ilgili çalışmada, beyin çıkıntısında bulunan bir grup sinir hücresini inceledi ve hücrelerin melanin yoğun hormon (MCH) üreterek hem uyumayı hem de iştahı düzenlediğini tespit etti. 

Araştırmacılar MCH üreten sinir hücrelerinin REM uykusunda aktif hale geldiğini de tespit etti. 

Ancak, farelerdeki uyku aktivitesinin kayıtları, bu sinir hücrelerinin beyin çıkıntısına engelleyici mesajlar gönderdiğini ortaya çıkardı. Beyin çıkıntısının öğrenme ve hatırlamada hayati öneme sahip olduğu düşünüldüğünde, bilim insanları, bu sinir hücrelerinin anıları korumada bir etkisinin olduğu sonucuna ulaştı.

Böylece MCH hücrelerinin hafızanın anıları depolamasına yardımcı olduğu anlaşıldı. Yine sinir hücrelerinin, beynin aktif ve daimi bir şekilde unutmasına da katkı sağladığı belirlendi.

Bilim insanları, unutmayı sağlayan hücrelerin bir nevi ‘kapatma’ işlemi yaparak hafızayı koruduğunu keşfetti.