Kaş ve kirpiklerimiz niçin saçlarımız gibi uzamıyor?

Kıl vücudumuzun neredeyse her yerinden çıkabilir. Hangisi En İyi’den Bartu Karaylar niçin kaş ve kirpiklerimiz niçin saçlarımız gibi uzamıyor sorusunun bilimsel cevabını yazdı.

İnsan vücudunda kıl çıkmayan yerler yalnızca el ayası, ayak tabanı ve dudaklardır. (Bu üç yerde kılı olan birini görürseniz tür olarak insan olup olmadığından kuşku duyun.)

Ortalama bir insanın ömrü boyunca döktüğü kıllardan 950 kilometre yol olurmuş. Ama vücudunuzdaki diğer kıllar büyürken aynı yapıya sahip olan kirpik ve kaşlar neden uzamıyor?

Allah’tan uzamıyor tabii. Bir de onları kestirmek için uğraşacaktık. Kirpik ve kaş nispeten pek bakım istemeyen kıllardır. Belli bir uzunluğa büyüdükten sonra uslu uslu o boyda kalırlar. Yani evet kirpikleri, özellikle de kaşları normal insana göre fazla uzayan türdeşlerimiz yok değil ama çoğumuzun kaş ve kirpikleri kuaföre gitmek zorunda bırakacak kadar uzamıyor neyse ki.
Kıl Nasıl Büyür?

Kıl kökünün büyüme döngüsünde üç evre vardır: anajen (büyüme), katajen (geçiş) ve telojen (kalma) evreleri. Saçın %85 kadarı, mesela, sürekli anajen evresinde olan kıllardır. Bu evre sırasında kıl kökleri yeni hücre ürettiği için saç yıl başına 15 cm kadar büyümeye devam eder.

Katajen evrede ise kıl kökleri asıl uzunluklarının altıda birine küçülerek kıl tutamını kan ikmalinden mahrum bırakır ve kıllar derinin yüzeyine doğru bastırılır. Bundan yaklaşık iki hafta sonra, telojen evre başlar ve döngü tekrar başa dönene kadar kıl aylarca “uyku” halinde kalır. Saçın yaklaşık %10-15’i sürekli telojen evrede olan kıllardır. Yani saçlarınızı yıkadığınızda elinize bir iki tutam saç gelirse endişelenmenize gerek yok. (Ama tutam tutam dökülüyorsa bir doktora gidin tabii.)

Anajen evren kılın vücutta nerede çıktığına göre değişiklik gösterebiliyor. Kıl anajen evrede ne kadar uzun kalırsa o kadar uzuyor. Kirpik ve kaşların anajen evresi vücutta çıkan diğer kıllarınkine nispeten daha kısa sürdüğünden, dökülmeden önce uzayabildikleri kadar uzayamıyorlar. Kafa derisindeki kıl kökleri de vücuttaki diğer kıllardan farklı büyürler. Buradaki kıl kökleri, vücudun ihtiyacı olmayan ya da geri dönüştürülen proteinleri kullanarak daha uzun ömürlü kıl üretirler.

Kıl büyümesindeki her bir evrenin kesin olarak ne kadar sürdüğü kişiye ve kişinin genetiğine göre değişir. Bazı “tüylü” kardeşlerimizin kıl kökleri daha uzun süre anajen evrede kaldıkları için kılları ve saçları (ve de sakal ve bıyıkları) fazla fazla büyüyebiliyor.

Guinness rekorlar kitabına göre dünyanın en uzun kaşları Sumito Matsumuro adındaki bir adama ait: Tam 18,1 santim! En uzun kirpikler ise Amerikalı Stuart Muller’ın: Adamın kirpikleri 6,99 santimetre.

Mevzuya saç dâhil oldu mu kirpik ve kaşın esemesi okunmuyor malumunuz. Yine Guinness rekorlar kitabına göre dünyanın en uzun saçına sahip kadını Xie Quiping’in: 5,627 metre. Çinli ablamız saçlarını 1973’ten 2004’e kadar hiç kestirmemiş.

HABERİ KAYNAĞINDAN OKUYUN