Με σφυριχτή γλώσσα «μιλούν» σε αυτό το χωριό. Σήμερα τη ξέρουν μόνο 6 άτομα

Για περίπου 2.500 χρόνια, οι κάτοικοι της Αντιάς, ενός ορεινού χωριού στην Εύβοια, χρησιμοποιούσαν μία εντυπωσιακή γλώσσα που μόνο εκείνοι καταλάβαιναν. Αλλά πλέον έχουν απομείνει μόνο 6 άνθρωποι που τη «μιλούν».

Το ΒΒC έκανε αφιέρωμα στη «σφυριά», τη σφυριχτή γλώσσα της Αντιάς, που πλέον αργοσβήνει. Μιμούμενοι τους ήχους των πουλιών, οι κάτοικοι της περιοχής επικοινωνούσαν έτσι, από μακριά.

Πρόκειται για μία από τις πιο σπάνιες και πλέον απειλούμενες γλώσσες στον κόσμο, σημειώνει το αφιέρωμα του βρετανικού δικτύου. Μία μυστηριώδης μορφή επικοινωνίας από μακριά, με την οποία μπορούν να γίνουν ολόκληρες συζητήσεις με σφυρίγματα. Τη χρησιμοποιούσαν βοσκοί και αγρότες, που την μάθαιναν στα παιδιά τους. Ομως, τις τελευταίες δεκαετίες ο πληθυσμός του χωριού έχει μειωθεί στα 37 άτομα. Και καθώς οι γηραιότεροι χάνουν τα δόντια τους, πλέον πολλοί δεν μπορούν να μιλήσουν σε αυτή τη γλώσσα, ενώ οι νεαρότεροι έχουν φύγει για την Αθήνα. Σήμερα έχουν απομείνει μόνο έξι άτομα που έχουν τη δυνατότητα να επικοινωνούν ακόμη με τη «σφυριά». Ενας από αυτούς κάλεσε πρόσφατα τον δημοσιογράφο του BBC Ελιοτ Στέιν στην Αντιά, για να γνωρίσει τους τελευταίους που μιλούν αυτή τη γλώσσα.

Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς ή πώς ξεκίνησαν οι κάτοικοι του χωριού να χρησιμοποιούν τη «σφυριά» για να επικοινωνούν. Κάποιοι υποθέτουν ότι την έφεραν Πέρσες στρατιώτες που αναζήτησαν καταφύγιο στα βουνά πριν από 2.500 χρόνια. Αλλοι ισχυρίζονται ότι η γλώσσα αναπτύχθηκε τους βυζαντινούς χρόνους, ως ένας μυστικός τρόπος για να προειδοποιούν ο ένας τον άλλον για κινδύνους από αντίπαλα χωριά και πειρατές.

Πάντως, σύμφωνα με το BBC, ο υπόλοιπος κόσμος έμαθε για αυτή τη γλώσσα το 1969, όταν ένα αεροσκάφος συνετρίβη στα βουνά πίσω από την Αντιά. Καθώς οι διασώστες έψαχναν για τον πιλότο, άκουσαν τους βοσκούς να σφυρίζουν ο ένας στον άλλον ασταμάτητα και εντυπωσιάστηκαν από αυτή τη μυστική επικοινωνία τους.

Σύμφωνα με την Δήμητρα Χένγκεν, γλωσσολόγο που ταξίδεψε με τον ρεπόρτερ του BBC στην Αντιά, η «σφυριά» είναι μία σφυριχτή εκδοχή των ελληνικών, στην οποία συγκεκριμένα σφυρίγματα και η συχνότητά τους αντιστοιχεί σε γράμματα και συλλαβές. Μάλιστα, επειδή τα ηχητικά κύματα του σφυρίγματος είναι διαφορετικά από της ομιλίας, τα μηνύματα της «σφυριάς» μπορούν να ταξιδέψουν έως και 4 χλμ. σε ανοιχτές πεδιάδες, δηλαδή περίπου 10 φορές πιο μακριά από την κραυγή.

Ο Γιάννης Τσίπρας, ένας 50χρονος βοσκός της περιοχής εξηγεί ότι αυτός ήταν ο μοναδικός τρόπος επικοινωνίας των κατοίκων του χωριού, με δεδομένο ότι υπήρχε μόνο ένα τηλέφωνο έως το 1997. Οποιος ταξίδευε στην Αθήνα, τηλεφωνούσε στο σπίτι της 76χρονης σήμερα Κούλας που διέθετε αυτή την «πολυτέλεια» και στη συνέχεια εκείνη έβγαινε έξω και σφύριζε τα νέα στην οικογένεια του ταξιδιώτη.

Σήμερα υπάρχουν σχεδόν 70 σφυριχτές γλώσσες στον κόσμο, κατά κύριο λόγο σε ορεινά, απομακρυσμένα χωριά. Ομως, σημειώνει το BBC, η «σφυριά» θεωρείται η πιο παλιά και εκείνη με την καλύτερη δομή. Παράλληλα όμως, είναι και εκείνη που διατρέχει τον μεγαλύτερο κίνδυνο να εξαφανιστεί. Σύμφωνα με την UNESCO, δεν υπάρχει άλλη γλώσσα στην Ευρώπη- σφυριχτή ή μη- που να τη μιλούν λιγότεροι άνθρωποι.

Πριν από τρία χρόνια, ομάδα γλωσσολόγων από το Χάρβαρντ και το Γέιλ ταξίδεψαν στην Αντιά, για να καταγράψουν τη «σφυριά», για τις επόμενες γενιές. Πέρυσι, προβλήθηκε στο MΕΤ ντοκιμαντέρ για αυτή τη γλώσσα. Τώρα, οι κάτοικοι του χωριού ελπίζουν ότι με την προβολή, μπορεί τελικά να αντέξει στον χρόνο αυτή η μοναδική παράδοση.