Νιχάτ Τσολάκ: «Το Πέρασμα»

«Το Πέρασμα» του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη είναι κάπου 250 σελίδες αλλά κάλυψε με μία ιδιαίτερη ευαισθησία και βάθος ένα θέμα που ίσος χρειάζονται περισσότερες σελίδες από τους Άθλιους του Βίκτωρ Ουγκώ. Ο Ουγκώ είπε, δεν είναι τίποτα να πεθάνεις, είναι τρομακτικό να μη ζεις.

Στο Πέρασμα βρισκόμαστε σε ένα μικρό νησί του Αιγαίου στα μέσα του χειμώνα, στο οποίο η ζωή κυλάει ατάραχα και ήρεμα μέχρι που συμβαίνει κάτι εντελώς απρόσμενο και τρομακτικό. Ένα καράβι καταφορτωμένο με εκατοντάδες Μουσουλμάνους πρόσφυγες, βουλιάζει στα ανοιχτά του μικρού νησιού.

Το χάος και απόγνωση που ακολουθεί την βίαια τραγωδία είναι άνευ προηγουμένου. Το σοκ και η απελπισία γρήγορα μετατρέπεται στην ανάγκη να βοηθήσουν τους ναυαγούς κατά όποιον τρόπο μπορούν. Τόσος μικρός ο αριθμός των νησιωτών, ποιόν να βοηθήσουν πρώτα; Όσο και να κάνουν να βοηθήσουν, είναι ανίκανοι μπροστά στη τραγωδία που εξελίσσεται μπροστά στα μάτια τους.

Το άγχος και η πνευματική απελπισία των νησιωτών τους φέρνει σε σύγκρουση με τον εαυτό τους και την πραγματικότητα. Στην αρχή η αντιμετώπιση τον προσφύγων από τους νησιώτες είναι πολύπλοκη, εξίσου χαοτική. Ο Τζαμιώτης παραπέμπει στο Κοράνιο στην αρχή με ένα μικρό λήμμα και στο τέλος πάνω από μια σελίδα. “Κάθε ψυχή θα δοκιμάσει τον θάνατο. Έπειτα σ’ Εμάς όλοι θα επιστρέψετε. Μόνο ο Αλλάχ – ο Παντοδύναμος ο Πάνσοφος – μπορεί σε κάθε περίπτωση να βοηθήσει.”

Άραγε πώς θα ήταν η δικιά σαν αντίδραση αν σας έφεραν να αντιμετωπίσετε μια τέτοια τραγωδία; Όλοι μας στην Ελλάδα, κάποιοι λιγότερα κάποια περισσότερα, έχουμε επηρεαστεί από το κύμα προσφύγων. Τέτοιου είδους τραγωδίες που αναστατώνουν μας αναγκάζουν να έρθουμε πρόσωπο με πρόσωπο με τους δαίμονες μας, τους προσωπικούς και τους κοινωνικούς.

Στο τέλος του βιβλίου ο γέρος καπετάνιος του νησιού ρωτάει “αν αντί να τους διώξουμε τους κρατάγαμε. Πού θα ήταν το κακό;… Είμαστε θαλασσινοί, αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει ποτέ. Η θάλασσα είναι η μάνα μας, δεν γίνεται να της κακιώνουμε επειδή καμία φορά μας φέρνει άλλα απ’ όσα της ζητάμε.”

Το Πέρασμα, Κωνσταντίνος Τζαμιώτης, εκδόσεις Μεταίχμιο, 2016.

Του Νιχάτ Τσολάκ – 1/7/2017